Le Trésor du breton écrit Teñzor ar brezhoneg skrivet
Ce blog s'inscrit en complément de la Chronique Brezhoneg : trésor du breton écrit publiée dans Ouest-France dimanche. Vous y trouverez les textes intégrals et leurs traductions ainsi que des éléments de bibliographie et des liens internet pour en savoir plus. Amzer ar brezhoneg skrivet a ya eus ar bloaz 800 betek vremañ. Kavout a reoc'h amañ ar pennadoù en o hed hag o zroidigezh ha war an dro un tamm levrlennadurezh hag al liammoù internet da vont pelloc'h ganti ma peus c'hoant.

1910 : Pêche à Pied à Damgan (56) par Roperzh er Mason

Roperzh er Mason (Robert le Masson), capitaine de vaisseau dans la Royale, né à Lorient en 1900 raconte dans son roman d’amour Evit ket ha Netra (Pour moins que rien) publié en 1951, son enfance heureuse à Damgan sur la côte sud-est du Morbihan

Pennad orin / Texte original

Gwezh-a-vez e pesketemp e-pad an izelvor, avenellidi en hon daouarn. Kranked panek a dape Jili edan ar bezhin, en ur huchal gant ar joa. Aon am boa-me diraze ha bourrañ a raen klask chevred er poulloù-mor. Pa zeue treoù bras ar reverzhi e kerzhemp er maez pelloc’h eget kustum, hag e seblante bourc’h Damgan bout kollet en dremmwel, evel pa vehe spiet ag ul lestr. Pa chale al lanv arre e tistroemp gantañ betek ar jimbl, skuizh un tammig, pounner hor sac’h leun a granked hag a chevred o verionañ kej-mej…

Gwezh e teue c’hoant din da vezhina goumon a bep seurt a gaver etre enezegi ar c’herreg dizoloet : kurzh ha tarzheg glas o neuial en dour, ken glan ha perlez gwervein, bezhin-boutailh staget evel gourizoù ler leun a bimpilh en-dro d’ar reier mouk, goumon roz moan a bege mamm-gozh goude-se war vili gwenn lec’h ma vezent hañval ouzh gwez kerez Bro Japan, gwalaz stank vel flourennoù o c’holeiñ fank al lizoù ha bezhin kornailh hir a zegas ar gourlanv evel braverioù dantelezhek skrapet diouzh sae ur Vari Vorgan bennak …

Troidigezh / Traduction

Quelquefois nous pêchions à marée basse avec des haveneaux. Gilles criait de plaisir en attrapant des crabes poilus sous les algues. Moi j’en avais peur et je préférais chercher des crevettes dans les mares. On profitait des grandes marées pour partir plus loin que d’habitude et le bourg de Damgan nous paraissait très loin comme dans une longue vue.
Quand la marée s’inversait nous reculions jusqu’au sable, bien fatigué, notre sac plein de crevettes et de crabes mélangés…

Parfois il me venait l’idée de chercher différentes sortes de goémon sur les rochers découverts : algues vertes ou laminaires à la surface de l’eau, aussi pure que des émeraudes, pelvéties attachées comme une bordure de ceintures de cuir autour des rochers mauves, du goémon rose que grand-mère collait sur des galets blancs, ce qui les faisait ressembler à des cerises du Japon, des herbes longues qui recouvraient la vase et les laminaires qu’apportaient la haute mer comme des bijoux dentelés détachés de la robe d’une Mari Morgane …

Gouzout Muioc’h / Pour aller plus loin

Al levr / Le livre

Abherri, Evit ket ha netra, Skridoù Breizh, Ar Baol, 1951, 190p. 
http://bibliotheque.idbe-bzh.org/data/cle_47/Evit_Ket_Ha_Netra_.pdf
Ar Mason (Roperzh), Evit ket ha netra, Hor Yezh, 1986, 186p.

Ar skrivagner / L'écrivain
Raoul
(Lukian), Geriadur ar skrivagnerien, Al liamm 1992, P.248-249
Favereau (Francis), Anthologie de la littérature bretonne du XXème siècle, T.2,  Skol Vreizh, 2003, pp 442-450. 

Damgan Gwechall / Damgan autrefois
http://damganhistoire.fr/index.php/damgan/